Een echtscheidingsprocedure loopt altijd via de rechtbank. Inschakeling van een advocaat is wettelijk verplicht. Dat geldt ook voor andere procedures voor de rechtbank, over alimentatie, omgang, boedelscheiding e.d., maar die zaken kunnen ook zonder procedure worden afgewikkeld. Als met spoed een voorlopige beslissing van de rechter nodig is, kan een verzoek voorlopige voorzieningen worden ingediend of een kort geding worden gevoerd (zie hierna).
De echtscheidngsprocedure kan op twee manieren gevoerd worden.
Echtscheiding op gezamenlijk verzoek.
Als u het samen eens kunt worden, kan een gezamenlijk verzoek bij de rechtbank worden ingediend. Dat heeft het voordeel dat u niet meer ter zitting hoeft te verschijnen. De rechtbank zal vier weken na indiening uitspraak doen. Mocht u kinderen hebben die 12 jaar of ouder zijn, dan kan het enkele weken langer duren omdat de rechtbank dan eerst de kinderen de gelegenheid wil geven hun mening te geven. De scheidingsprocedure zelf kost dan niet zo veel tijd. Meestal is het meeste tijd gemoeid met de onderhandelingen om eerst samen overeenstemming te bereiken. Een mediator kan u daarbij helpen. Als advocaat-mediator kan Kees Veth van ’t Regtshuis Advocatuur u eerst als mediator bijstaan en daarna als advocaat het echtscheidingsverzoek indienen. Zo kan de hele procedure in één hand blijven.
Echtscheiding op eenzijdig verzoek.
Als u het samen niet eens kunt worden, kan één van de echtgenoten eenzijdig een echtscheidingsverzoek bij de rechtbank indienen. Het echtscheidingsverzoek wordt dan door een deurwaarder aan de ander betekend. De ander krijgt vervolgens zes weken de tijd om – met een eigen advocaat – verweer te voeren. Desgewenst kan de ander ook nog een eigen verzoek indienen, bij voorbeeld tot vaststelling van alimentatie of tot het opleggen van een omgangsregeling. Daarna zal de rechtbank dan alle verzoeken en verweren ter zitting behandelen. Meestal duurt het enkele maanden voordat de zaak ter zitting komt en daarna duurt het nog vier weken voor de uitspraak er is.
Voorlopige voorziening of kort geding
Als in een echtscheidingszaak de situatie onhoudbaar wordt, kan een zogenaamde voorlopige voorziening worden gevraagd, bij voorbeeld over voorlopige toewijzing van de kinderen, het opleggen van alimentatie of het bewonen van het huis. Als mensen niet getrouwd zijn maar samenwonen, kan dat bij kort geding. Meestal neemt zo’n procedure in totaal drie a vier weken in beslag.
Definitieve scheiding.
De scheiding is pas definitief, zowel bij gezamenlijk verzoek als bij eenzijdig verzoek, als de uitspraak van de rechtbank wordt ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Als daarover geen overeenstemming tussen de echtgenoten kan worden bereikt, kan degene die de scheiding wil doorzetten pas na het verstrijken van de beroepstermijn van drie maanden de scheiding zelf laten inschrijven, zonder dat nog medewerking van de ander vereist is. De datum van inschrijving is dan de officiële scheidingsdatum. Mocht één van de echtgenoten in hoger beroep gaan, dan moet eerst de beroepsprocedure nog worden afgewacht.
Al met al duurt een procedure meestal zo’n drie maanden bij een gezamenlijk verzoek en zo’n 5 tot 8 maanden bij een eenzijdig verzoek. Maar als één van de twee echtgenoten de procedure wil vertragen, dan kan het ook wel een jaar of langer duren. Dat komt overigens niet al te vaak voor. Meestal weten de advocaten de scherpe kantjes er wel vanaf te halen en wordt uiteindelijk toch overeenstemming bereikt of wordt in een uitspraak berust.